Երաժշտություն և գրականություն

Ներառական կրթության ներդրումը որքանո՞վ է փոխել մեր հասարակության ընկալումները։ Այս ասպարեզում ավելի շատ հոգեբանակա՞ն, թե՞ ֆիզիկական խոչընդոտներն են մեծ։ Արդյո՞ք ներառականությանը գաղափարն անհրաժեշտ է միայն հատուկ կարիքներ ունեցող անձանց համար։
 Այս և այլ հարցերի շուրջ զրուցում ենք Հայկական Կարիտասի «Նպաստել Հայաստանում՝ բոլորի համար, ներառական, համապատասխան և որակյալ կրթության կայացմանը» ծրագրի գործընկեր թիվ 8 միջնակարգ դպրոցի տնօրեն Համազասպ Խոցանյանի հետ։

Հայկական դուդուկի տարածումը և քարոզումը Ռուսաստանի Դաշնությունում։ Հայկական մեղեդիները՝ օտարազգի երաժիշտների մասնակցությամբ և օտարազգի հանդիսատեսի առջև։ Դուդուկի համադրությունը տավիղի, երգեհոնի, ինչպես նաև ռուսական ազգային նվագարանների համույթի հետ։ Ադրբեջականական խոչընդոտները և դրանց հաղթահարումը։
 Անցնող մեկ տարվա և առաջիկա ծրագրերի մասին զրուցում ենք Մոսկվայի դուդուկի դպրոցի, Նեմիրովիչ-Դանչենկոյի և Ստանիսլավսկու անվան պետական օպերային թատրոնի հրավիրված մենակատար և Մոսկվայի կաթողիկե եկեղեցու մենակատար Հովհաննես Ղազարյանի հետ։

 Ինչպիսի՞ դրական փոփոխություն կա Գյումրիի երաժշտական կյանքում՝ վերջին շուրջ մեկ տասնամյակի ընթացքում։ Ինչպե՞ս է նպաստում դասական երաժշտությունը՝ հասարակության ավելի զարգացվածությանն ու լայնախոհությանը։ Ինչպիսի՞ հնարավորությունների պակաս ունեն կոնսերվատորիայի ուսանողները Գյումրիում։
 Այս և իր ստեղծագործական գործունեության մասին մեզ հետ զրույցում պատմում է դաշնակահար, ՀՀ նախագահի մրցանակակիր, միջազգային մրցույթների դափնեկիր Տիգրան Պետրոսյանը։

 Ուսումը և աշխատանքը միաժամանակ։ Ներկայիս գործունեությունը։ Ներկայիս ուսանողությունը, նրա արժանիքները, հնարավորությունները և խնդիրները։ Երաժշտությունը և նրա ազդեցությունը մարդու զարգացման վրա։ Կոմիտասյան հայտնի և անհայտ երգերի անթոլոգիան։
 Այս և այլ հարցերի շուրջ զրուցում ենք օպերային երգչուհի, սոպրանո, բազմաթիվ միջազգային մրցույթների դափնեկիր Լուսինե Ազարյանի հետ։

 Անահիտ դիցուհին և նրա պաշտամունքը՝ հին Հայաստանում։ Սատաղում գտնված նրա արձանի մասերը և դրանց՝ Բրիտանական թանգարանում հայտնվելու հանգամանքները։
 Արձանի կտորները սեպտեմբերից մեկ տարի շարունակ ցուցադրվելու են Երևանում։ Այս լուրը աղմկալի քննարկումների տեղիք տվեց մեր հասարակության մեջ, քանի որ, հակառակ լուրն ուրախությամբ ընդունողների, շատ էին նաև նրանք, ովքեր կարծում էին, որ քրիստոնյա Հայաստանում պետք չէ ցուցադրել հեթանոս աստվածուհու արձանի կտորները, որոնք կարող են անպարկեշտության ու գայթակղությունների պատճառ դառնալ։
 Արդյո՞ք դա այդպես է, և ինչո՞ւ կա նման կարծիք։
 Թեմայի շուրջ զրուցում ենք պատմաբան Լիլիթ Ասոյանի հետ։

Ethno colors նախագիծը, նրա նպատակները և գործունեությունը։ Հանրության լայն շրջաններին անծանոթ ազգային երգերը։ Ինչո՞ւ է կարևոր ազգային երգերի հիման վրա տեսահոլովակների նկարահանումը։ Ինչպիսի՞ աշխատանք է տարվում՝ բարբառների ճիշտ հնչողության համար՝ երգերի մեջ։ Ազգային երգն ու պարը և մեր ինքնությունը։ Ինչպիսի՞ն է հայ մարդը, որի դիմանկարը ամբողջանում է բազմաթիվ ազգային երգերի մեջ տեղ գտած դիմագծերի համադրմամբ։
 Այս և այլ հարցերի շուրջ զրուցում ենք Ethno colors խմբի երգչուհի Սուսաննա Նաջարյանի հետ։

Մշեցի արհեստավոր Սարգսի ընտանիքը։ Ծնողները նկատում են Արմենակի երաժշտական հակումները։ Նախնական ուսումը Մուշում։ Ուսման շարունակությունը Էջմիածնում՝ Կարա-Մուրզայի, ապա Կոմիտասի դասարանում։ Հեռացումը Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոց և ուսման շարունակությունը Մակար Եկմալյանի դասարանում։ «Թրքահայերի» հալածանքը ցարական իշխանության կողմից, և Արմենակի աքսորը։ Բանտից ազատումը և մեկնումը Փարիզ։ Ուսում, մասնակցություն հայ համայնքի մշակութային կյանքին, մեծ բեմեր։ Համերգային շրջագայությունները տարբեր երկրներում։ Հայոց ցեղասպանության տարիները։ Վերադարձ սիրելի ուսուցչի՝ Փարիզի հոգեբուժարանում փակված Կոմիտասի մոտ և նրա դրությունից ապրած հոգեկան մեծ խռովքը։

 Մանկությունը Հորդանանում և ուսումը։ Սերը առ հայոց լեզու և գրական հակումները։ Մասնագիտացմամբ՝ ճարտարագետ, բայց կոչմամբ՝ բանաստեղծ․ ժողովածուների և պիեսների տպագրությունը տարբեր երկրներում։ Ստեղծագործությունների թեման և ասելիքը։
 Զրուցում ենք ճարտարագետ և բանաստեղծ Թադէոս Եսայեանի հետ ։

Հայկական միջավայրում ուդը հայտնի ու տարածված է եղել դեռևս հին ժամանակներից, սակայն այսօր այս երաժշտական գործիքին քչերն են տիրապետում։ 

 Ե՞րբ և ինչպե՞ս է հիմնվել «Մի սար» կամերային երգչաախումբը։ Որո՞նք են նրա նպատակները և առաջիկայում իրականացնելիք ծրագրերը։ Կունենա՞ արդյոք այն կից նվագաախումբ։ Գյումրեցի երգիչները և Եգիպտոսում բեմադրվող օպերան։ Ինչպիսի՞ դժվարություններ ու խնդիրներ ունի նորաստեղծ երգչախումբը։
 Զրուցում ենք Գյումրիի «Մի սար» կամերային երգչախմբի հիմնադիր Արևիկ Թանաշեանի հետ։

Ե՞րբ և ինչպե՞ս է հիմնվել Գյումրիի «Շիրազ» ֆոլկ բենդը։ Ի՞նչ նպատակներ են դրել իրենց առջև համույթի երաժիշտները։ Ինչո՞ւ են կարևորվում ազգային նվագարանները և ազգային երգերը։
 Այս և այլ հարցերի շուրջ զրուցում ենք «Շիրազ» ֆոլկ բենդի հիմնադիր և գեղարվեստական ղեկավար Վազգեն Սարգսյանի հետ։

 Հայ ազգային ավանդասկան մշակույթի տարածման ու հանրահռչակման կարևորությունը և դրան ուղղված ծրագրերը։ Ինչպիսի՞ խնդիրներ և դժվարություններ կան այս ասպարեզում։ 60 հազար ազգային երգ, որոնք դեռ ծանոթ չեն օրվա հայությանը։ Այս օվկիանոսից մի քանի բյուրեղյա կաթիլ՝ «Կայթ» նվագախմբի երգացանկում և «Հավկունք» սկավառակում։ Ազգային երգը՝ ազգային ինքնության գիտակցման գործում։
 Այս և այլ հարցերի շուրջ զրուցում ենք «Կայթ» մշակութային հանգույցի ծրագրերի ղեկավար Անի Մարտիրոսյանի և «Կայթ» նվագախմբի գեղարվեստական ղեկավար Գրիգոր Քարտաշյանի հետ։