Հայաստանը և ֆրանկոֆոնիան

        Քսան տարի դպրոցում ֆրանսերեն դասավանդելուց հետո Արուսյակ Բարսեղյանը որոշեց ձեռք բերել երկրորդ մասնագիտություն:  Զբոսավարի աշխատանքը միշտ էլ սրտին մոտ է եղել: Ընկերական խմբերին երբեմն ուղեկցել է Հայաստանի գեղատեսիլ վայրերը բացահայտելու, բայց որ մի օր այն որպես աշխատանք էր կատարելու, երբեւէ չէր մտածել: «Ժամանակը, - ասում է,- չէր բավարարում երկրորդ կրթություն ստանալու ու  զբոսավարությամբ զբաղվելու համար»: Անցած տարի, սակայն, վճռեց, առիթը բաց չթողնել և օգտվել ընձեռված հնարավորությունից՝ մասնակցելու Կազա հիմնադրամի կողմից անցկացված զբոսավարների վերապատրաստման դասընթացին:  

    Երբեք ուշ չէ նոր բան սկսելու համար: Կյանքը, ասում է, ավելի բազմազան է դարձել, առօրյան՝ հագեցած: Շիրակի մարզի պատմամշակությանի արժեքները օտարազգի զբոսաշրջիկների համար է բացահայտում, ֆրանսերենի գաղտնիքները՝ աշակերտների:

 Հարցազրույց ֆրանսերենի ուսուցչուհի, ֆրանսախոս զբոսավար Արուսյակ Բարսեղյանի հետ:

Գյումրու թիվ 10 հիմնական դպրոցը հիմնադրվել է 1936 թ.-ին: 1962-ից Հայաստանի ազգային կրթության նախարարության հրահանգով վերաձեւավորվել է ֆրանսերենի խորացված ուսուցմամբ դպրոցի: Դպրոցը, որպես ֆրանսիական թեքումով ուսումնական հաստատություն, միշտ մեծ համբավ է ունեցել:

-Դպրոցի վերելքի տարիները: Ի ՞նչը նպաստեց դպրոցի մեծ համբավ ունենալուն:

-Ֆրանսերեն սովերելու, լեզվի նկատմամբ սեր ու հետաքրքրություն առաջացնելու ի՞նչ հնարավորություններ, ի՞նչ պայմաններ է ստեղծել դպրոցն այսօր  աշակերտների համար:

-Ֆրանսերենի խորացված ուսուցումը ի՞նչ է ենթադրում, ի՞նչ մեթոդաբանությամբ են սովորում լեզուն աշակերտները:

Էլի դպրոցներ կան, որտեղ ֆրանսերենն է որպես օտար լեզու դասավանդվում, ֆրանսերենը խորացված է ուսումնասիրվում, ո՞րն է թիվ 10 դպրոցի առանձնահատկությունը:

-Նոր թափ հաղորդելու, ֆրանսերենը կարեւոր, նախընտրելի դարձնելու ուղղությամբ ի՞նչ պետք է արվի, ի՞նչ ծրագրեր են անհրաժեշտ  իրականացնել:

-Ի՞նչ միջոցառումներ է իրականացնելու դպրոցը ֆրանկոֆոնիայի օրերի շրջանակներում:

-Ընդհանրապես ֆրանսերենով անցկացվող միջոցառումներն ի՞նչ ազդեցություն են թողնում կրթական գործունեության վրա, եւ առհասարակ ի՞նչ տրամադրություններ է առաջացնում:

Հարցազրույց Գյումրու թիվ 10 հիմնական դպրոցի տնօրեն Լիանա Վարդանյանի հետ:

Ֆրանկոֆոնիայի միջազգային օրը  նշվում է 1970 թվականից՝  ըստ Նիամեյում ստորագրած համաձայնագրի: 

   2012 թվականից  Հայաստանը  ֆրանկոֆոն երկրների  միջազգային կազմակերպության լիիրավ անդամ  է, ի թիվս հինգ տասնայկից ավելի անդամ երկրների, որտեղ ամեն տարի մարտին մոտ մեկ ամիս անցկացվում են մշակութային միջոցառումներ:

    Այս տարվա Ֆրակոֆոնիայի օրերի ծրագիրը նվիրված էր մշակութային բազմազանությանը՝ ընդգրկելով կինոն, թատրոնը, ժամանակակից արվեստը, երաժշտությունը և այլն:

    Հարցազրույց «Կազա» մարդասիրական հիմնադրամի ֆրանկոֆոնիայի ծրագրի պատասխանատու Աննա Ունուպօղլյանի հետ:

2014 թվականից ի վեր «ԿԱԶԱ հիմնադրամը կազմակերպում է զբոսավարների շարունակական վերապատրաստման դասընթաց՝ նպաստելով ոլորտում առաջարկվող ծառայությունների որակի բարելավմանը։  Զբոսավարը պետք է մշտապես թարմացնի իր գիտելիքներն ու հմտությունները, որպեսզի միշտ կարողանա հետաքրքրություն առաջացնել զբոսաշրջիկների մոտ։ Հետևաբար Կազան անհրաժեշտ է համարում պարբերաբար անցկացնել զբոսավարների վերապատրաստման դասընթացներ՝ ոլորտի զարգացումն ապահովելու համար։ Անցած տարի դասընթաց է անցկացվել ֆրանկոֆոնների համար, այնպես որ մենք մարզում ունենք նաեւ ֆրանսալեզու զբոսավարներ:

Ֆրանսերե ՞ն, թե՞ գերմաներեն: Ընտրությունը  միանշանակ էր՝  ֆրանսերեն:  Գյումրու թիվ 45 միջն. դպրոցում  արդեն 6 տարի ֆրանսերենն  ուսուցանվում է որպես երրորդ օտար լեզու:  Կարճ ժամանակում աշակերտները սիրեցին սիրո լեզուն և սկսեցին դպրոցից տուն տանել ֆրանսիական շունչը:

Ինչո՞ւ դպրոցի ընտրությունը կանգ առավ ֆրանսերենի վրա:

Ի՞նչ մեթոդաբանությամբ է դասավանդվում առարկան:

Ի՞նչ հետաքրքրություն են դրսևորում երեխաները լեզվի նկատմամբ :

Ի՞նչ կապ կա լեզվի հանդեպ սիրո և ուսուցչի դերի միջև:

 Ստեղծված լինելով ֆրանսալեզու շվեյցարացիների կողմից՝ «ԿԱԶԱ»-ն կարևոր տեղ է հատկացնում ֆրանսերենին և ֆրանկոֆոնիային։

   Ֆրանսերենի խմբակ, լեզվի ոչ ֆորմալ  ուսուցում,  ընթերցանության ակումբ,  ֆրանսերեն ֆիլմերի քննարկում: Տարիներ շարունակ Կազա հիմնադրամն իրականցնում է  ֆրանսախոսության զարգացմանը միտված  բազմաթիվ  ծրագրեր՝ խթանելով լեզվի ուսուցումն ու կիրառումը:  

    Ինչպե՞ս ստեղծվեց «Կազա» հիմնադրամը, ինչքանո՞վ ու ինչո՞վ օգնեցին գյումրեցի ֆրանսախոս ուսանողները հիմնադիրներին, ինչքանո՞վ է հիմնադրամը նպաստում ֆրանսերենի տարածմանը:

  Հարցազրույց «Կազա» հիմնադրամի զարգացման ծրագրերի պատասխանատու Աննա Ունուպօղլյանի հետ: 

Դեռ մանկուց  ֆրանկոֆոն Աննա Ունուպօղլյանին գրավել է մանկավարժի աշխատանքը: Թեեւ հայոց լեզվի եւ գրականության ուսուցչուհի դառնալու մեծ ցանկություն ուներ, բայց ստացվեց այնպես, որ ֆրանսերենն ընտրեց: «9-րդ դասարանում, - ասում է, - շատ էի տարվել երազանքների երկիր Ֆրանսիայով, ներշնչվել ֆրանսերեն  երգերով, ազնավուրյան արվեստով: Հետո ինչքան սկսեցի ուսումնասիրել լեզուն, այնքան գրավիչ ու սիրելի դարձավ: Հայերենից հետո, իհարկե», - շտապում  է ավելացնել Աննան :  

    Ֆրանսիացի Լյուսիլ Քոլարը մեկ ամսից ավելի է, ինչ Հայաստանում է: Աշխատում է «Կազա» հիմնադրամում  եւ «Խաղաղության էկրաններ» ֆրանսիական կազմակերպությունում՝ որպես կամավոր:

    Ասում է՝ մեծ հաճույք ու բավականություն է ստանում՝ շփվելով հայ երեխաների հետ, որոնց իր մայրենի լեզուն է սովորեցնում: Ինչ միացել է «Կազա»-ի խմբին, այցելում է Շիրակի մարզի այն դպրոցներ, որտեղ  օտար լեզուն ֆրանսերենն է :

 Թատերական ներկայացում, խաղ, երգ-երաժշտություն: «Ոչ ֆորմալ կրթությունը մեծ ազատություն է տալիս երեխաներին՝ ուսուցման պրոցեսը դարձնելով գրավիչ թե՛ աշակերտների, թե՛ ուսուցանողի համար», - ասում է Լյուսիլը՝ ավելացնելով, - ֆրանսերենը երեխաները մեծ սիրով են սովորում: Լեզվի ուսուցման հիմնաքարը ուսուցիչն է դնում: Ես, որպես լեզվակիր, մոտիվացնում եմ նրանց:

  Լյուսիլն հիմա հայերեն է սովորում, ասում է՝ պաշտում է հայերենը: Ֆրանսերենը սիրո լեզու է, հայերենը՝ հոգ տանելու: Վստահ է՝ մինչեւ Ֆրանսիա վերադառնալը հայերենը լավ սովորած կլինի:

    Լեզվի իմացությունից բացի, Լյուսիլը կարեւորում է մշակութային հաղորդակցությունը  ֆրանկոֆոն երկրների միջեւ: «Ֆրանսիայի եւ Հայստանի մշակությները տարբեր են, բայց ընդհանուր գծեր էլ կան, - ասում է նա, - իսկ տարբեր մշակույթների հետ շփվելը նպաստում է մարդու ինքնաճանաչմանը:

Ինչո՞ւ կամավորական աշխատանքի համար Լյուսիլն Հայաստանն ընտրեց: Ինչպե՞ս ընդունեց Հայաստանը ֆրանսիացի կամավորին: Ի՞նչ պատասխանատվություն ու պարտականություն է մայրենի լեզվի ուսուցումը օտարներին:
 Զրույց ֆրանսիացի կամավոր Լյուսիլ Քոլարի հետ: